KBH Tedavisi

Kronik böbrek hastalığının (KBH) tedavisi, hastalığın şiddetine bağlı olarak

değişkenlik gösterir. Ancak, her durumda yüksek tansiyonu kontrol altına

almak, tuz ve su dengesizliğini düzeltmek, idrar yolu enfeksiyonlarını tedavi

etmek ve kalp ve damar hastalıkları riskini azaltmak için atılabilecek adımlar

vardır. Ayrıca yaşam tarzı değişiklikleri (Kronik böbrek hastalığına uygun beslenme dahil)

yaparak, düzenli kontrollere giderek ve ilaç kullanarak hastalığın ilerlemesini daha da

yavaşlatabilirsiniz.

 

KBH için kişiselleştirilmiş tedavi seçenekleri arasında koruyucu tedavi ve renal replasman tedavisi (diyaliz ya da böbrek nakli gibi) bulunur.

KBH diyaliz öncesi evrede koruyucu tedavi

Kronik böbrek hastalığının (KBH) kapsamlı koruyucu tedavisinde, diyaliz başlangıcına kadar hastalığın erken evrelerinden ilaçlar kullanılır ve beslenmeye müdahaleler yapılır. 

Beslenmeye yapılan müdahaleler, özellikle de protein alımının kısıtlanması (düşük/çok düşük proteinli diyet), koruyucu KBH tedavisinin önemli bir parçasıdır. 

Daha yoğun bir protein kısıtlaması söz konusuysa ketoanalog takviyesi yapılması gerekebilir. Klinik çalışmalar bu yaklaşımın diyaliz başlangıcını geciktirebileceğini göstermiştir.

 

KBH'de proteinlerin rolü

Proteinler, bağışıklık sistemi için kas ve hücre oluşturmak gibi çeşitli vücut işlevlerinin yerine getirilmesi açısından önemlidir. Bu nedenle, doğru miktarda protein tüketmek KBH hastaları için özellikle önemlidir. Böbrekler zayıf durumdayken aşırı protein tüketilmesi, vücutta azot içeren atıkların birikmesine yol açacaktır. Bunun zararlı sonuçları olabilir: bulantı, halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı ve iştah azalması.

 

Ketoanalog takviyeli azaltılmış protein diyeti

Azaltılmış protein diyetine ketoanalog takviyesi yapılması protein alımının kalitesini artırır. Ketoanaloglar, esansiyel amino asitlerin azot içermeyen öncülleridir. Ketoanaloglar vücutta ilgili amino asitlere dönüştürülür. Böylelikle ilave azot alınmamış olur ve azot içeren atık üretimi azaltılır.

Ketoanalogların tek başlarına çalışmadığını, azaltılmış protein diyetlerinde temel takviye görevi gördüklerini unutmamak gerekir.

 

Ketoanalog takviyesinin faydaları

İleri KBH hastalarının ketoanaloglarla erken tedavisi, diyaliz başlangıcını geciktirebilir. Ketoanalog takviyesi, azaltılmış protein diyetinde olan hastalar için yeterli miktarda günlük zorunlu amino asit alımını sağlamada güvenli ve etkili bir yoldur. 

Daha fazla gösterDaha az göster
Koruyucu tedavinin hedefleri şunlardır:
  • Hastalığın ilerlemesini yavaşlatma
  • İkincil hastalıkların gelişimini önleme
 

Size uygun beslenme

Diyalizde değilken KBH'de beslenme hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayın

 

Renal replasman tedavisi (RRT)

KBH'nin 5. evresinde çoğu hasta, diyaliz ya da böbrek nakli gibi bir renal replasman tedavisine ihtiyaç duyar.

 

Hemodiyaliz

Hemodiyaliz zararlı atıkları, aşırı tuzu ve suyu dışarı atmak için bir makine kullanarak kanınızı temizler ve süzer. 

Hemodiyaliz kan basıncının kontrol edilmesine katkıda bulunur ve vücudunuzda potasyum, sodyum, kalsiyum ve bikarbonat gibi önemli kimyasalların dengesinin korunmasına yardımcı olur.1

 

Hemodiyaliz makinesinin içinde diyalizör adı verilen özel bir filtre bulunur. Diyalizör yapay bir böbrek işlevi görür. Tedavi sırasında kanınız bir dizi tüp aracılığıyla diyalizöre geçer ve bu işlem sırasında vücudun ihtiyaç duyduğu maddeler ayrıştırılarak, ihtiyaç duyulmayan maddeler ve ekstra su atılır. 

Bunun ardından, temizlenmiş kan başka bir dizi tüp aracılığıyla vücudunuza geri döner. Diyalizör; kan akışını, kandaki atık miktarını ve belirli maddelerin kandaki ve hemodiyaliz sıvısındaki oranını izleyen bir makineye bağlıdır.2 

Kanın yeterince temizlenebilmesi için kan akışının yüksek olması gerekir. Kana ulaşılabilmesi için minör bir ameliyatla vücuda bir "geçit" yerleştirilmesi gerekir. Geçit için şu seçeneklerden biri tercih edilir:

>  Fistül, koldaki bir atardamarla bir toplardamarın birleştirilmesi yoluyla yerleştirilen geçit. 

>  Greft, koldaki bir atardamarla bir toplardamarın birleştirilmesi için yumuşak tüp kullanılması yoluyla yerleştirilen geçit. 

>  Kateter, genellikle boyun bölgesinde olmak üzere, büyük bir toplardamara yerleştirilen yumuşak bir tüp.3

 

---------------------------------

Kaynaklar

1     National Kidney Foundation www.kidney.org/atoz/content/dialysisinfo
      (Erişim Tarihi: 03.12.2020)

2     https://www.nhs.uk/conditions/dialysis/what-happens/
      (Erişim Tarihi: 04.01.2021)

3     National Kidney Foundation www.kidney.org/atoz/content/hemoaccess
      (Erişim Tarihi: 03.12.2020)

4     https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/kidney-failure/hemodialysis
      (Erişim Tarihi: 04.01.2021)

Daha fazla gösterDaha az göster
Olgular:

Ortalama bir hemodiyaliz tedavi seansı yaklaşık 4 saat sürer.2

Hemodiyaliz

Hemodiyaliz süreci  (şekil 4 numaralı kaynaktan uyarlanmıştır)

Periton Diyalizi

Periton diyalizi süreci (şekil 3 numaralı kaynaktan uyarlanmıştır)

Periton diyalizi

Bu diyaliz türünde karındaki periton filtre zarı (diyalizör) olarak kullanılır. Periton, karın boşluğunun iç duvarını ve karın organlarının çoğunu örten ince bir zardır. 

Periton zarı çok sayıda küçük kan damarı içerir ve karın boşluğuna bitişik geniş bir yüzeye sahiptir. Bu nedenle, karın boşluğunuz temiz bir diyaliz sıvısıyla doluyken kanınızı süzmek doğru olacaktır.1

Diyaliz sıvısının karnınıza konması küçük bir yumuşak tüp aracılığıyla gerçekleştirilir. Bu çözelti suda çözünmüş bir mineral ve şeker karışımı içerir. Dekstroz adı verilen şeker atıkları, kimyasalları ve fazla suyu periton zarındaki kan damarlarından diyaliz çözeltisine çeker. 

 

Periton diyalizinin türleri2

İki temel periton diyalizi türü vardır: Genellikle gündüz yapılan Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi (SAPD) ve gece boyunca bir makinenin karnı otomatik olarak boşaltıp tekrar doldurduğu Sürekli Döngüsel Periton Diyalizi (SDPD). Her iki periton diyalizi türü de genellikle hastanın kendisi tarafından gerçekleştirilir, bu durumlarda hastaya önce uygun eğitim verilir.2

 

---------------------------------

Kaynaklar

1     https://nephcure.org/peritoneal-dialysis/ (Erişim Tarihi: 04.01.2021)

2     https://www.nhs.uk/conditions/dialysis/what-happens/ (Erişim Tarihi: 04.01.2021)

3     https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/kidney-failure/peritoneal-dialysis (Erişim Tarihi: 04.01.2021)

Daha fazla gösterDaha az göster

Böbrek nakli1

Böbrek nakli prosedürü başka birinden (verici) alınan sağlıklı bir böbreğin alıcının vücuduna yerleştirilmesidir. Nakledilen böbrek yetersiz kalan iki böbreğin yapmakta olduğu işi üstlenir. 

Başarılı bir nakil böbrek işlevlerini neredeyse normale döndürür ve hastayı diyaliz tedavisinden kurtarır. Ancak, nakil mükemmel bir tedavi değildir. Nakil yapılan hastanın hayat boyu ilaç kullanılması ve düzenli doktor muayenelerine gitmesi gerekir.

 

Operasyon nasıl gerçekleştirilir?

Cerrah yeni böbreği alt karına yerleştirir ve yeni böbreğin atardamarını ve toplardamarını hastanın atardamarına ve toplardamarına bağlar. Hastanın kanı nakledilmiş olan böbrekten geçer ve idrar üretilir. Bu durum hastanın sağlıklıyken böbreklerinin gördüğü işlev ile aynıdır. Yeni böbrek, böbrek nakli ameliyatından sonra hemen çalışmaya başlayabilir veya böbreğin idrar üretmesi birkaç haftaya kadar sürebilir. Böbrekleriniz enfeksiyona veya yüksek kan basıncına neden olmadığı sürece yerlerinde bırakılır.

 

Nakil için böbrek nasıl bulunur?

Ailenizin bir üyesinden (yaşayan, akraba verici), yakın zamanda ölmüş bir kişiden (ölmüş verici) ve bazen de eşinizden veya çok yakın bir arkadaşınızdan (yaşayan, akraba olmayan verici) alınan bir böbrek size (alıcı) verilebilir.1

Yaşayan bir verici bulamamanız halinde, ölmüş bir vericiden böbrek almak için bekleme listesine yazılırsınız. Ölmüş bir vericinin böbreği için bekleme süresi birkaç yılı bulabilir.

 

---------------------------------

Kaynaklar

1     National Kidney Foundation https://www.kidney.org/atoz/content/kidney-transplant
       (Erişim Tarihi: 18.12.2020)

2     https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/kidney-failure/kidney-transplant
       (Erişim Tarihi: 04.01.2021)

Daha fazla gösterDaha az göster
Böbrek Nakli

Nakledilen böbrek entegrasyonu (şekil 2 numaralı kaynaktan uyarlanmıştır)