Bilgi

Dünya nüfusunun %8 -16'sının KBH hastası olduğu tahmin edilmektedir.1

------------------------------------------------

Kaynaklar

1     Jha V, Garcia-Garcia G, Iseki K et al. Chronic kidney disease:
       global dimension and perspectives. Lancet 2013; 382: 260-72

 

Kronik böbrek hastalığı nedir?

Kronik renal hastalık olarak da bilinen kronik böbrek hastalığı (KBH), böbreklerin atıkları, toksinleri ve ihtiyaç fazlası sıvıyı vücuttan uzaklaştırmada yetersiz kalması sonucu meydana gelir.

KBH, böbrek işlevlerinde giderek artan kayıpların görüldüğü bir hastalıktır. 

Yıllar içinde veya yalnızca birkaç ayda, son dönem böbrek hastalığı (SDBH), son dönem renal hastalık (SDRH) ya da böbrek yetmezliği oluşabilir. Bu evrede, diyaliz veya böbrek nakli gerekir.

 

KBH Nedenleri

Genelde böbrek hastalığının altında yatan neden, daha önceden var olan ve böbreklerin yükünü artıran başka bir sağlık sorunudur.  Bu neden sıklıkla farklı sağlık sorunlarının bir kombinasyonu olarak ortaya çıkar. 

Artan yaşla birlikte KBH görülme oranı da artar (dünyanın farklı bölgelerinde değişebilmekle birlikte > 60 yaş). Kronik böbrek hastalığı her ne kadar yaşlılarda daha fazla görülse de, herhangi bir yaşta gelişebilmektedir.1

------------------------------------------------

Kaynaklar

1     https://www.kidney.org/news/monthly/wkd_aging (erişim tarihi: 20.01.2021)
2     https://www.kidneyfund.org/prevention/are-you-at-risk/ (erişim tarihi: 20.01.2021)

 
KBH Gelişim Riski

KBH Evreleri

Böbreklerin işlev düzeyine göre tanımlanan (glomerüler filtrasyon hızı, GFR)
beş kronik böbrek hastalığı evresi vardır (KDIGO Kılavuzlarına göre1).

 

G 1(GFR ≥ 90 ml/dak/1,73 m2) en erken evredir, G 5 (GFR < 15 ml/dak/1,73m2) ise

böbrek yetmezliğini ifade eder. Bu evre aynı zamanda son dönem böbrek hastalığı

(SDBH) veya son dönem renal hastalık (SDRH) olarak da adlandırılır. Bu noktada

böbreklerin işlevi %10-15 oranına kadar düştüğünden hastanın sağ kalması için renal

replasman tedavisine (örneğin diyaliz) başvurulması gerekir.2

 

KBH, tanım gereği eGFR < 60 ml/dak/1,73 m2 olduğunda başlar - G 31. Çoğu hastada

böbrek hastalığının ileri evrelerine kadar hiçbir ciddi semptom görülmeyebilir.3

Endokrin/metabolik bozukluklar veya su ya da elektrolit dengesinde düzensizlikler ancak

hastalığın ileri evrelerinde belirginleşir (G4+: GFR < 30 ml/dak/1,73 m2).

 

 

KBH evreleri

 

 

KBH Evreleri

 

 

------------------------------------------------

Kaynaklar

1     Kidney Disease: Improving GlobalOutcomes (KDIGO) CKD Work Group. KDIGO 2012
       Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney
       Disease. Kidney Inter, Suppl. 2013; 3: 1-150.

2     National Kidney Foundation https://www.kidney.org/atoz/content/hemodialysis (erişim tarihi: 04.01.2021)

3     National Kidney Foundation www.kidney.org/atoz/content/about-chronic-kidney-disease (erişim tarihi: 03.12.2020)

 

 

Tanı

Böbrek hastalığı olan bir kişide hiçbir belirti görülmeyebilir, dolayısıyla doktorunuzun bu hastalığı
başlangıçta tespit edebilmesi için rutin kan ve idrar tetkikleri gereklidir. KBH hastası olduğunuzun anlaşılabilmesinin
tek yolu tetkiklerdir.

İdrar tetkiki

İdrar tetkiki, idrarda yer alan albümin ve kreatinin adı verilen maddelerin düzeylerini kontrol etmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu tetkikte tespit edilen durum Albümin-Kreatinin Oranı veya kısaca AKO olarak ifade edilir.

İdrarda proteine sık rastlanmaması nedeniyle  proteinler böbreğe zarar geldiğinin işaretçisidir (albümin bir kan proteinidir). Bu tetkik üç ay veya daha uzun bir sürede protein için “pozitif” bulunursa, böbrek hastalığının bir bulgusudur.

Kan tetkiki

Böbrek hastalığı için esas tetkik, kan tetkikidir. Tetkik, kandaki kreatinin düzeyini ölçer. Hekimler kan tetkiki sonuçlarının yanında yaş, boy, kilo, cinsiyet ve benzeri yardımcı parametreleri kullanarak kişinin böbreklerinde dakikada kaç mililitre kan süzülebildiğini hesaplar. 
Doğrulanmış formüllerle yapılan bu hesaplamanın sonucunda tahmini glomerüler filtrasyon hızına (eGFR) ulaşılır. 

 

Kreatinin, kas hücrelerinin bir yıkım ürünüdür. Belirli bir böbrek hastalığı düzeyine ulaşıldığında kandaki kreatinin düzeyi, böbrek işleviyle korelasyon gösterir.

Bir desilitre kanda kaç miligram kreatinin (mg/dl) olduğunu görmek için laboratuvarlarda kan tetkikleri yapılır. Kandaki kreatinin düzeyleri değişkenlik gösterebilir ve her laboratuvarın kendi normal aralığı vardır; bu aralık genellikle 0,7 mg/dl ile 1,3 mg/dl (61,9-115 µ mol/L) arasındadır.1 Eğer kreatinin düzeyiniz bu aralığın hafifçe üzerindeyse, muhtemelen herhangi bir sağlık sorunu yaşamazsınız, ancak bu yükseklik böbreklerinizin tam kapasiteyle çalışmadığının bir göstergesi olabilir.

Daha fazla gösterDaha az göster

 

------------------------------------------------

Kaynaklar

1     MSD Manuals https://www.msdmanuals.com/professional/resources/normal- laboratory-values/normal-laboratory-values
       (Erişim Tarihi: 03.12.2020)

eGFR değerinizi kontrol edin

 

 

Ayrıntılı tanısal bilgiler 

KBH teşhisi sonrasında doktorunuz hastalığın altında yatan nedeni bulmaya çalışacaktır. Bu oldukça önemlidir çünkü hastalığın altında yatan nedenin tedavi edilmesi sonucu kronik böbrek hastalığının ilerlemesi yavaşlatılabilir. 

 

Bu amaçla kullanılabilecek birçok tanısal teknik vardır, örneğin görüntüleme teknikleri (ultrason, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme) veya çeşitli kan tetkikleri gibi. Bazı durumlarda böbreğe ne kadar zarar geldiğinin anlaşılabilmesi için biyopsi yapılarak böbrekten küçük bir parçanın alınması ve mikroskopta incelenmesi gerekebilir.1

 

 

 

------------------------------------------------

Kaynaklar

1     https://www.kidney.org/atoz/content/about-chronic-kidney-disease (Erişim Tarihi: 04.01.2021)